Περί Θρησκείας...

Τα ακόλουθα εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές μου απόψεις και ανησυχίες. Είναι σκέψεις που κάνω και νομίζω είναι καλή τροφή για περισσότερες σκέψεις...

Τελευταία έχω τύχει μάρτυρας σε αρκετές συζητήσεις περί θρησκείας, με την γενικότερη έννοια, περιλαμβάνοντας τις κλασσικές θρησκείες αλλά και τον αθεϊσμό, θεωρίες για την ενέργεια, τα κβάντα και άλλα.

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω διαβάσει αρκετά ώστε να έχω σχηματίσει αρκετά περιστατωμένη άποψη, οι ιδέες και η απόψεις μου βασίζονται στις συζητήσεις, την παρατήρηση του κόσμου μέσα από τα μέσα που παρέχονται, ΜΜΕ, τηλεόραση, διαδίκτυο και κυριότερο, καθημερινή ζωή και συζητήσεις.

Η αρχή

Η μαθητεία της θρησκείας ξεκινάει από το σχολείο. Από το δημοτικό ακόμα, αρχίζουμε να γνωρίζουμε την ιστορία του Χριστού και μέχρι και το Λύκειο συνεχίζουμε. Οι θρησκευτικές γιορτές έρχονται και μας επανατοποθετούν έστω και περιστασιακά στο εσωτερικό της εκκλησίας και κάπου εκεί, σταματάει η σταδιοδρομία μας…. Επόμενη στάση, κάποια βάφτιση ή ο γάμος μας, αν δεν είναι πολιτικός.

Οι άλλες

Η επαφή με τις άλλες θρησκείες ξεκινάει πάλι από το σχολείο, που τις μαθαίνουμε ονομαστικά, με ελάχιστη αναφορά στην ουσία τους, Από εκεί και ύστερα, γνώρισα τους Καθολικούς κυρίως από την τηλεόραση, τους Μουσουλμάνους αρχικά από την τηλεόραση και στη συνέχεια από κοντά, τους Εβραίους κυρίως από την τηλεόραση και μερικές επαφές…. Τελευταία ακούω θεωρίες για τη δύναμη της σκέψης, της ενέργειας και της διάδρασης στο σύμπαν, ενώ πριν μια εβδομάδα είχα μια ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από το Κοράνι. Εντύπωση ακόμα μου έκανε η παρουσίαση στου Zeitgeist γύρω στο θέμα της θρησκείας.

Η όλη μου όμως αναζήτηση για το θέμα της θρησκείας ξεκίνησε όταν άρχισα να την παρατηρώ και να έχω λογικά ερωτήματα γύρω από την σημερινή της μορφή. Η αρχική μου εικόνα για το τι είναι θρησκεία (χριστιανισμός στην περίπτωσή μου) συνοψίζεται σε δύο αρχές: Ότι πιστεύουμε στην ύπαρξη μιας δύναμης που δημιούργησε το σύμπαν και πορευόμαστε στη ζωή με γνώμονα την αγάπη.. Στη συνέχεια παρατήρησα λίγο και την ανθρώπινη ιστορία και απογειώθηκα!

• Πώς γίνεται μια θρησκεία βασισμένη στην αγάπη και τον αλτρουισμό να προκαλεί τον φόβο, τις τύψεις το ρατσισμό και το μίσος?

• Πώς γίνεται μια θρησκεία βασισμένη στην αγάπη των ανθρώπων να βλέπει την φτώχεια και την ανημποριά μέσα από φιμέ τζάμια και να κάνει ομόλογα την αγάπη που της δόθηκε?

• Πώς γίνεται η βασική οδηγία για την αγάπη στο συνάνθρωπο να μετατρέπεται στους χειρότερους πολέμους και τις βιαιότερες περιόδους στην ιστορία της ανθρωπότητας?

• Πώς γίνεται η αγάπη του Θεού για τον κόσμο να μετατρέπεται σε 1, 2, 10 ή 12 οδηγίες για τη ζωή, που πολλές φορές δεν έχουν καν νόημα?

Μια σκέψη

Σκεφτόμενος όλα τα παραπάνω, κατέληξα στη δική μου θεωρία για τη θρησκεία, που διαχωρίζεται από κάθε τι θεϊκό και τελετουργικό:

Κι αν η θρησκεία είναι φιλοσοφία; Είναι η καταγραφή της ανθρώπινης γνώσης για τη ζωή;

Κοιτάζοντας την βάση των θρησκειών, φαίνεται ότι κάποια πολύ βασικά στοιχεία είναι καταγεγραμμένα στις περισσότερες από αυτές. Αν απομονώσουμε αυτά τα στοιχεία, φαίνεται μια τελείως φιλοσοφική αντίληψη για τη ζωή. Αγάπη στον πλησίον, αυτοσεβασμός και αλληλοσεβασμός, κατανόηση των δυνατοτήτων του ανθρώπου, εμπιστοσύνη στη δύναμη, και

πίστη. Πίστη στον άνθρωπο.

Στη συνέχεια βέβαια, δεδομένου ότι η γνώση αυτή προϋπήρχε και ανακυκλωνόταν στην ανθρωπότητα, οι έξυπνοι κάθε εποχής την κατέγραψαν (το αυτονόητο) αλλά δεδομένων των αναγκών και συνθηκών κάθε εποχής, τη διάνθισαν με οδηγίες, εντολές και κανόνες, έβαλαν και ένα υπέρτατο όν από πάνω, και είχαν έτοιμο το εργαλείο διαχείρισης του κόσμου! Η θρησκεία, έγινε το απόλυτο εργαλείο διακυβέρνησης! Ο κόσμος, αφομοιώνοντας κατευθείαν την ουσία των γραφών, δεχόταν οτιδήποτε το συνόδευε, οπότε μπορούσε να ακολουθήσει ευκολότερα τις κρυμμένες οδηγίες.

Παραδείγματα υπάρχουν πολλά, όπως οι κρυμμένες αρχαιοελληνικές παραδόσεις του Χριστιανισμού (είτε ειδωλολατρικές, ή πραγματικά λειτουργικές στις γεωργικές κοινωνίες της εποχής). Ένα άλλο παράδειγμα είναι η άρνηση στο χοιρινό των Μουσουλμάνων. Ποιος μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι την εποχή που γράφτηκε το Κοράνι, δεν υπήρχε κάποια νόσος των χοίρων, οπότε ο «προφήτης» το απαγόρευσε προκειμένου να σώσει τον λαό του; Σε όλες τις θρησκείες, και μάλιστα στις περισσότερο πολύπλοκες περισσότερο, φαίνεται ότι οι κανόνες που ακολουθούνται ακόμα και σήμερα είναι κανόνες που αντικατοπτρίζουν την εποχή των προφητών… Οι σύγχρονες μεταφράσεις προσπαθούν με πολύ ζήλο να ερμηνεύσουν τις

ραφές προκειμένου να βγάζουν νόημα σήμερα!

Είναι φανερό ότι τα γραπτά έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους για ανθρώπους, μέσα τους δεν υπάρχει τίποτα το θεϊκό παρά μια εμπειρική φιλοσοφία για τη ζωή και πολλοί πολλοί κανόνες. Έχω την εντύπωση ότι οι θρησκείες (οι παλαιότερες κυρίως) δημιουργήθηκαν για καλό σκοπό. Όπως είπα, η αρχική ιδέα είναι η καταγραφή της φιλοσοφίας για τη ζωή. Επιστρέφοντας και πάλι στην εποχή που δημιουργήθηκαν όμως, την εποχή των «προφητών» δεδομένης της φτωχής ζωής των ανθρώπων και της αγραμματοσύνης, ποιος θα μπορούσε να καταλάβει και ακόμα περισσότερο να διαβάσει φιλοσοφία; Πρακτικά ελάχιστοι. Για να γίνει λοιπόν κατανοητή η φιλοσοφία αυτή, έγινε κανόνας, μπούσουλας. Μπήκαν όμορφες και εντυπωσιακές ιστορίες, παραδείγματα και κάποιος πιο μεγάλος και πιο δυνατός από όλους κατά προτίμηση χωρίς ύλη, προκειμένου να είναι άφθαρτος.

Η αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου θα πρέπει να εντυπωσίασε τους άρχοντες της εποχής, ειδικά τους θρησκευτικούς ηγέτες, αφού διαπίστωσαν ότι μπορούν μέσω της θρησκείας να ενώνουν και να καθοδηγούν τους ανθρώπους με τρόπο διεισδυτικό και αποτελεσματικό, χωρίς να έρχονται σε ρήξη (τουλάχιστον αρχικά) με τη διοικητική διακυβέρνηση των τόπων τους. Έτσι το επισημοποίησαν, το έκαναν ακόμα πιο συγκεκριμένο και καθοδηγητικό και δημιούργησαν τους Αγίους, κι άλλους προφήτες, κατέγραψαν προσευχές και ύμνους που φανάτιζαν και καθησύχαζαν ανάλογα τις περιστάσεις τον κόσμο. Τότε κατά τη γνώμη μου άρχισε η κατηφόρα. Τα θρησκευτικά κινήματα μεγάλωσαν, και οι συγκρούσεις ξεκίνησαν.

Σκέφτηκα για λίγο τις θρησκευτικές διαμάχες των 20 πρώτων αιώνων και πραγματικά ζαλίστηκα. Διωγμοί των Ρωμαίων στους Χριστιανούς, των Χριστιανών στους ειδωλολάτρες, στη συνέχεια μεσαίωνας και ιερή εξέταση, Σχίσμα και σταυροφορίες, ολοκαύτωμα, τρομοκρατία…. Τα πιο άγια Χριστιανικά χώματα, περισσότερο από 20 αιώνες δεν έχουν γνωρίσει την ειρήνη…

Τελικά δεν ξέρω αν θεωρώ τη θρησκεία σήμερα θετικό ή αρνητικό κατασκεύασμα. Από τη μια είναι φιλοσοφία, οδηγός και στάση ζωής (στις βασικές της αρχές), είναι τρόπος θετικής κατεύθυνσης των μαζών στην ζωή, από την άλλη καταντάει μέσο διχασμού και εκμετάλλευσης των ίδιων μαζών, με σκοπό τον πλουτισμό του ίδιου του θεσμού της θρησκείας. Από τη μια έχει γίνει η αιτία για την κατασκευή των πιο εντυπωσιακών αρχιτεκτονημάτων στην ιστορία και δίνει το στίγμα σε κάθε χώρα (Παρθενώνας, Αγία Σοφία, Μπλε Τζαμί κ.α. ), από την άλλη καταλήγει να έχει μετοχές στη wall street (εικάζω) και να κλειδώνει τις εκκλησίες ή να κάνει εμπορικά παζάρια για τα μυστήρια. Από τη μια έχει δημιουργήσει τις θρησκευτικές γιορτές που σπάνε τη μονοτονία στην εργασία και ενώνειτον κόσμο σε κοινές παραδόσεις και εκδηλώσεις, ενώ τονώνει την οικονομία με τις εποχικές αγορές, από την άλλη αυτή η ίδια λειτουργία απομονώνει τους ανθρώπους από τις αρχές και την φιλοσοφία της, κάνοντάς την προϊόν.

Και από ότι φαίνεται, στις πιο εκσυγχρονισμένες κοινωνίες, έχει χάσει τη δύναμή της. Όσο πιο υποανάπτυκτη είναι μια κοινωνία, τόσο πιο έντονο είναι το στοιχείο της θρησκείας. Όσο περισσότερο μορφώνεται ο κόσμος, τόσο περισσότερο αναρωτιέται και αμφισβητεί την έτοιμη τροφή. Γι αυτό οι θρησκείες που μπορούν και επιβιώνουν, είναι αυτές που απλοποιούν τοκήρυγμα, το μετατρέπουν σε σύγχρονο λόγο και μειώνουν την μεγαλοπρέπειά τους. Οι υπόλοιπες, προσπαθούν να τονωθούν χρησιμοποιώντας την οικονομική τους μεγαλοσύνη, φανατίζοντας όσους πιστούς έχουν απομείνει και οδηγώντας σε νέες ρίξεις τις κοινωνίες τους, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια το καράβι στον βράχο.

Το αστείο είναι ότι ακόμα αναρωτιέμαι τελικά σε τι πιστεύω… Πιστεύω στην ύπαρξη κάποιου θεού; Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι ανώτερο που δεν το γνωρίζουμε άλλα αυτό τα έφτιαξε όλα; Δεν πιστεύω σε τίποτα; Πιστεύω στην ενέργεια του σύμπαντος;

Μάλλον λίγο από όλα και τίποτα μαζί…

Το μόνο που ξέρω σίγουρα είναι το τι δεν πιστεύω. Δεν πιστεύω είναι ότι υπάρχει στη γη αντιπροσωπεία του Θεού, και ταξιδιωτικό πρακτορείο για τον παράδεισο… Είτε το λένε Παπά, ή Πατριάρχη, είτε Πάπα, ή Μουεζίνη, είτε Αρχιεπίσκοπο ή Καπουτσίνο ή Χότζα…