Απλά μαθήματα φωτογραφίας, 4

Ρύθμιση ISO

Από την αρχή που το έμαθα... α έλεγα ASA, επειδή είναι πιο εύκολο... άλλο να λες άιζο 100 και άλλο 100 άσα. Ουσιαστικά είναι το ίδιο πράγμα... η προδιαγραφή το ονομάζει διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Τι είναι; Είναι η ευαισθησία της φωτοευαίσθητης επιφάνειας. Και επειδή φτιάχτηκε για φιλμ, ουσιαστικά εκφράζει το μέγεθος του κόκκου του χημικού που υπάρχει πάνω στο φιλμ. Εδώ έχει μια μικρή δυσκολία το όλο θέμα, αλλά αν κάποιος καταλάβει αυτό, το έχει μετά!

Ουσιαστικά, ένας κόκκος χημικού, όσο μεγάλος ή μικρός και να είναι χρειάζεται το ίδιο φως για να ερεθιστεί. Οπότε, εαν βάλουμε μικρούς κόκκους (λίγα ASA ή μικρό ISO) σε μια επιφάνεια, θα έχουμε μια αναγκαία ποσότητα φωτός για να ερεθιστούν και να εμφανιστεί η φωτογραφία. Αν όμως με τις ρυθμίσεις που θέλουμε (διάφραγμα και ταχύτητα) δεν μπορούμε να το πετύχουμε, τότε επιλέγουμε ένα φιλμ με μεγαλύτερους κόκκους (άρα πολλά ASA ή μεγάλο ISO), οπότε στην ίδια επιφάνεια λιγότεροι, άρα απαιτείται λιγότερο φως. Όσο μεγαλώνει όμως ο κόκκος, μικραίνει η λεπτομέρεια, και αυξάνεται ο λεγόμενος θόρυβος, οπότε για καθαρές φωτογραφίες πάμε στα μικρότερα νούμερα (100 συνήθως).

Η φωτογραφία από εδώ

Για τις ψηφιακές μηχανές, που ο αισθητήρας είναι ένας και δεν αλλάζει, γίνεται μια ψηφιακή επεξεργασία ώστε να απαιτείται λιγότερο φως στις μεγάλες ρυθμίσεις, αλλά το αποτέλεσμα είναι μέτριο. Γενικά, ο ψηφιακός θόρυβος είναι χειρότερος από τον (ρομαντικό συνήθως) αναλογικό του φιλμ. Παρόλα αυτά, όσο προχωράει η τεχνολογία, βελτιώνεται εκθετικά!

Απλά μαθήματα φωτογραφίας, 3

Ταχύτητα

Η ταχύτητα είναι η πιο απλή και κατανοητή ρύθμιση. Μετράται σε δευτερόλεπτα και καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει πολύ εύκολα ακόμα και με το αυτί. Ουσιαστικά ρυθμίζουμε για πόση ώρα το φως θα ακουμπάει πάνω στην φωτοευαίσθητη επιφάνεια.

Επειδή τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούμε ταχύτητες πολύ γρηγορότερες του δευτερολέπτου, δηλάδή κλάσματα, όπως 1/2, 1/4, 1/8, 1/125 κλπ, στο τέλος καταργήσαμε το κλάσμα και κρατάμε μόνο τον παρονομαστή: Ταχύτητα 64 σημαίνει 1/64 του δευτερολέπτου.

Η χρήση της ρύθμισης της ταχύτητας είναι διπλή. Αν έχουμε ήδη αποφασίσει το διάφραγμα, με την ταχύτητα φροντίζουμε ώστε τελικά η ποσότητα του φωτός που θα αγγίξει την φωτοευαίσθητη επιφάνεια να είναι το σωστό. (αυτό το μαθαίνουμε εμπειρικά ή με τη βοήθεια της μηχανής). Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που η ταχύτητα είναι πιο σημαντική. Παράδειγμα, φωτογραφίες που έχουν κίνηση, αν θέλουμε να πιάσουμε ένα καθαρό περίγραμμα του αντικειμένου που κινείται, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μεγάλη ταχύτητα (π.χ. 250 ή 500 ή και παραπάνω, ανάλογα την ταχύτητα του αντικειμένου).

(εικόνα από εδώ)

Αντίθετα αν θέλουμε να φωτογραφήσουμε κάτι σκοτεινό (π.χ. τον ουρανό τη νύχτα) θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μικρές ταχύτητες, που στα αλήθεια θα μετρώνται πλέον σε δευτερόλεπτα, όπως 1", 10" ή και 20" ή και πολλά λεπτά, ανάλογα με το είδος. Όμως τόσο αργές ταχύτητες απαιτούν οπωσδήποτε τρίποδο, αλλιώς είναι αδύνατες. 

Φωτό δική μου :)  (20 δευτερόλεπτα έκθεση)

Αν έχουμε ανοίξει το διάφραγμα όσο πάει, θέλουμε να τραβήξουμε ένα προρτραίτο το απόγευμα αλλά σύμφωνα με τις ενδείξεις πρέπει να χαμηλώσουμε την ταχύτητα πολύ με κίνδυνο να βγει κουνημένη (ταχύτητες κάτω από 60, 30 ή 15 για τους πολύ σταθερούς είναι πιθανό να είναι κουνημένες), πρέπει να βρούμε νέο τρόπο να ρυθμίσουμε το φως...

Απλά μαθήματα φωτογραφίας, 2

Το διάφραγμα

 

Η κλασσική εικόνα-σύμβολο της φωτογραφίας. Ίσως επειδή έχει αυτό τον υπέροχο μηχανισμό από ελάσματα που κάνει την τρύπα στο εσωτερικό να μεγαλώνει και να μικραίνει, ίσως επειδή μοιάζει όσο με τίποτα άλλο με την ίριδα του ματιού (που είναι ουσιαστικά η είσοδος του φωτός στο μάτι μας). 

Το διάφραγμα ρυθμίζει το πόσο φως θα περάσει στην επιφάνεια καταγραφής. Μικρό διάφραγμα (σημαίνει μεγάλο άνοιγμα  - πάνε αντιστρόφως ανάλογα) σημαίνει πολύ φως διαθέσιμο, αλλά και από πολλές γωνίες. Αντίθετα, μεγάλο διάφραγμα (μικρό άνοιγμα), σημαίνει λίγο φως αλλά παράλληλες ακτίνες.

Αυτό έχει αποτέλεσμα, να επηρεάζεται το βάθος του πεδίου εστίασης. Με μεγάλο διάφραγμα έχουμε αντικείμενα εστιασμένα σε μικρό βάθος. Αντίθετα με μικρό διάφραγμα, έχουμε αντικείμενα εστιασμένα σε μεγάλο βάθος. Βάθος πεδίου σημαίνει το μήκος εντός του οποίου τα αντικείμενα είναι εστιασμένα. 

Η χρήση του διαφράγματος είναι η εξής: Αν μας ενδιαφέρει να έχουμε θολό ένα τμήμα της φωτογραφίας (π.χ. πορτραίτο)  φροντίζουμε να έχουμε μικρό διάφραγμα (μεγάλο άνοιγμα). Αν φωτογραφίζουμε κάτι που θέλουμε να έχει όμως παντού λεπτομέρεια (π.χ. ένα κατάστημα εσωτερικά), φροντίζουμε να έχουμε μεγάλο διάφραγμα (μικρό άνοιγμα). Μικρό άνοιγμα όμως σημαίνει θα αφήσει και πολύ λίγο φως, οπότε πρέπει να βρούμε άλλο τρόπο να ρυθμίσουμε το φως για να μην έχουμε σκοτεινή φωτογραφία...

Οι εικόνες που έβαλα είναι από άλλες σελίδες φωτογραφίας που μπορείτε να βρείτε εδώ, εδώ και  εδώ.

Απλά μαθήματα φωτογραφίας, 1

Για να γίνει μια φωτογραφία, χρειάζονται δύο βασικά πράγματα: Φως, και μια φωτοευαίσθητη επιφάνεια. Προκειμένου η εικόνα του πραγματικού κόσμου όμως που βλέπουμε να περιοριστεί στον μικρό χώρο μιας μηχανής, χρησιμοποιείται ένας φακός, ο οποίος συγκεντρώνει τις ακτίνες στην περιοχή της φωτοευαίσθητης επιφάνειας.

 Η λειτουργία είναι σχεδόν πανομοιότυπη με του ματιού: Το αντικείμενο το οποίο κοιτάμε, στέλνει την ακτινοβολία, η οποία συγκεντρώνεται από τον φακό του ματιού μας στην φωτοευαίσθητη επιφάνεια (χιτώνας) και από εκεί μετατρέπεται σε σήματα που με το οπτικό νεύρο πάνε στον εγκέφαλο. 

(οι εικόνα είναι από εδώ)

Οι τρόποι για να ρυθμίσουμε το πώς θα καταγραφεί η εικόνα είναι οι εξής:

1. Να αφήσουμε περισσότερο ή λιγότερο φως με το να μεγαλώσουμε ή μικρύνουμε την τρύπα από όπου περνάει (Ίρις, διάφραγμα).

2. Να αφήσουμε περισσότερο ή λιγότερο φως με το να ανοίξουμε την τρύπα για περισσότερη ή λιγότερη ώρα ανοιχτή.

3. Να ρυθμίσουμε την ευαισθησία της επιφάνειας στην οποία "διαβάζουμε" την εικόνα.

Μια ακόμα ρύθμιση την οποία δεν μπορούμε να κάνουμε στο μάτι μας είναι να αλλάξουμε τον φακό, έτσι ώστε να αλλάξουμε το κομμάτι της εικόνας που βλέπουμε (τηλεφακός ή ζουμ). 

(οι εικόνα είναι από εδώ)

Ουσιαστικά αν κάποιος καταλάβει πώς ακριβώς λειτουργούν αυτές οι 4 ρυθμίσεις,  (διάφραγμα, ταχύτητα, ISO, φακός) και τι επίδραση έχουν στην εικόνα που θα λάβει, έχει καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της μαγείας της φωτογραφίας. 

Απλά μαθήματα φωτογραφίας, εισαγωγή

Το βρίσκω υπέροχο που μπορεί ο καθένας πλέον να οραματίζεται και να φωτογραφίζει καθημερινά και άμεσα, ακόμα και με το κινητό του τη ζωή του. Οι επόμενες γενιές θα έχουν ένα υπέροχο αρχείο από τη ζωή όπως είναι σήμερα.

Ωστόσο, έχω τη χαρά και το προνόμιο να έχω ξεκινήσει με 35άρι φιλμ και χωρίς να έχω την ικανότητα να βλέπω τι έχω τραβήξει έπρεπε να μάθω ένα δυο πράγματα προκειμένου να μπορώ να απαθανατίζω αυτό που βλέπω και θέλω.

Ώρα να τα μοιραστώ κι εγώ, όπως έχουν κάνει πολλοί πριν από μένα, με τον δικό μου όμως τρόπο.

Προκειμένου να μην κάνω μεγάλες αναρτήσεις, θα σπάσω το περιεχόμενο σε 3-4 ενότητες που θα ολοκληρώσουν το αντικείμενο που γνωρίζω εγώ.

Ως εισαγωγή, θα μοιραστώ την ιδέα. Η ετυμολογία της φωτογραφίας είναι υπέροχη. Το να μπορείς να γράψεις κάτι μόνο με το φως που υπάρχει γύρω είναι όμορφο ως σύλληψη και ως ιδέα, αλλά και φυσικά ως αποτέλεσμα. Δεν αποτελεί μόνο την απαθανάτιση μιας στιγμής, αλλά μπορεί να αποτελέσει μέσο για καταγραφή πέρα από το ανθρώπινο μάτι, ή και ανάμιξη φωτός και χρωμάτων που να παραπέμπει σε κάτι εξωπραγματικό.

Βρίσκω αυτή την πλρηροφορία σημαντική για όποιον θέλει να ασχοληθεί. Το ότι η φωτογραφία χρησιμοποιεί το φως για να καταγράψει αυτό που φανταζόμαστε ή βλέπουμε.

Η παραπάνω μηχανή είναι η πρώτη SLR που μπήκε στο σπίτι μας χάρη στην περιέργεια του πατέρα μου (που ποτέ δεν έμαθε να την χρησιμοποιεί) και μου κέντρισε το ενδιαφέρον κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 90 να ασχοληθώ, καθώς οι φωτογραφίες από την Kodak instamatic, δεν με ικανοποιούσαν πια...